İlçenin Tarihi
İlçenin Adı
İlçenin adına ilişkin iki rivayet vardır; Birincisi, Ulusu Çayının verimli olması nedeni ile etraftaki köylerin, dört bir yandan gelip yerleşmeleri ve dört yol ağzında bulunması sebebi ile, dört köşe anlamına gelen Ciharköşe adının verildiğidir. Bir diğer rivayet ise, ilçenin bulunduğu arazinin ova ve toplanmaya elverişli olması sebebi ile sefere çıkacak askerlerin burada toplandığı ve asker toplayan anlamına gelen Çeriçeken adının verildiği ve zamanla Çerkeş'e dönüştüğüdür.
Tarihi Devirlerde Çerkeş
Antik çağda Paflagonya adı verilen batıda Filyos Irmağı, kuzeyde Karadeniz, güneyde Işık, Elden ve Aydos Dağları arasındaki bölgede yer alan Çerkeş çok eski bir yerleşim merkezidir. Hitit, Bizans ve Roma dönemlerine özgü kalıntılar bu uygarlıkların yaşadığını göstermektedir.
İlçenin adına ilişkin iki rivayet vardır; Birincisi, Ulusu Çayının verimli olması nedeni ile etraftaki köylerin, dört bir yandan gelip yerleşmeleri ve dört yol ağzında bulunması sebebi ile, dört köşe anlamına gelen Ciharköşe adının verildiğidir. Bir diğer rivayet ise, ilçenin bulunduğu arazinin ova ve toplanmaya elverişli olması sebebi ile sefere çıkacak askerlerin burada toplandığı ve asker toplayan anlamına gelen Çeriçeken adının verildiği ve zamanla Çerkeş'e dönüştüğüdür.
Tarihi Devirlerde Çerkeş
Antik çağda Paflagonya adı verilen batıda Filyos Irmağı, kuzeyde Karadeniz, güneyde Işık, Elden ve Aydos Dağları arasındaki bölgede yer alan Çerkeş çok eski bir yerleşim merkezidir. Hitit, Bizans ve Roma dönemlerine özgü kalıntılar bu uygarlıkların yaşadığını göstermektedir.
Roma Döneminde Çerkeş
Çerkeş M.Ö. 41-32 tarihlerinde Roma Generallerinden Antonios tarafından, Antonipolis adı ile Aydınlar (Kızıllar) köyünde kurulmuştur.
Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılması sonucunda Çerkeş Doğu Roma (Bizans) sınırları içerisinde kalmıştır.
Beylikler Döneminde Çerkeş
Anadolu’ya ilk Türkmen akınlarının başladığı 1080’lerde Çerkeş Türk boylarınca yerleşim alanı olarak seçilmiştir. Bugün ilçe köylerinin bir bölümü bu boyların adlarını taşımaktadır. Bunlar; Kınık, Bedil, Bayındır, Eymür, Avşar, Dodurga köyleridir.
1071 Malazgirt Savaşından sonra Türklerin Anadolu’ya yerleşmeleri sırasında Çerkeş Candaroğulları Beyliği sınırları içinde kalır. Fatih Sultan Mehmet’in 1461 yılında Trabzon seferi sırasında Candaroğulları Beyliği’ne son vermesiyle Çerkeş Osmanlı topraklarına katılır.
Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Çerkeş
İlçe, Revan ve Tebriz seferine çıkan IV. Murat’ın dikkatini çeker. Silahtar Mustafa Paşa vasıtasıyla kente camii, han ve hamam inşa ettirir. 1860 yılında ilçe olan Çerkeş Osmanlıların son dönemine kadar önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. Hanlar, hamamlar, okul ve medreseler, köprüler inşa edilmek suretiyle mamur edilen ilçedeki eserlerin çoğu 1902 ve 1944 yıllarında meydana gelen depremlerle yıkılmıştır.
Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Çerkeş ile ilgili olarak “Çerkeş kangırı toprağında subaşlılıktır. 150 akçalık kazadır. Yeniçeri serdarı, sipahi kethüda yeri vardır. Şehir bir bayır dibinde olup 300 haneli bir camii, bir hamamlı, kırk elli dükkânlı bir beldeciktir. IV. Murat’ın yakınlarından Silahtar Mustafa Paşa burada 150 Ocaklı 100 dükkânlı bir han yaptırmak suretiyle kasabayı imar etmiştir. Lakin ömrü vefa etmediği için kiremit örtülü kalmıştır. Haftada bir gün bütün köylüler gelerek bir Pazar kurulur” şeklinde bir bölüm bulunmaktadır.
Milli Mücadelede Çerkeş
Çerkeş Kurtuluş Savaşı döneminde düşman işgaline uğramamıştır. Ancak tüm cephelere birçok asker göndermiştir. 12 Temmuz 1920 yılında kurulan Çerkeş Gençler Mahfeli örgütü milli mücadele sırasında oldukça etkin çalışmalar yürütmüştür.
İlçe, Revan ve Tebriz seferine çıkan IV. Murat’ın dikkatini çeker. Silahtar Mustafa Paşa vasıtasıyla kente camii, han ve hamam inşa ettirir. 1860 yılında ilçe olan Çerkeş Osmanlıların son dönemine kadar önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. Hanlar, hamamlar, okul ve medreseler, köprüler inşa edilmek suretiyle mamur edilen ilçedeki eserlerin çoğu 1902 ve 1944 yıllarında meydana gelen depremlerle yıkılmıştır.
Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Çerkeş ile ilgili olarak “Çerkeş kangırı toprağında subaşlılıktır. 150 akçalık kazadır. Yeniçeri serdarı, sipahi kethüda yeri vardır. Şehir bir bayır dibinde olup 300 haneli bir camii, bir hamamlı, kırk elli dükkânlı bir beldeciktir. IV. Murat’ın yakınlarından Silahtar Mustafa Paşa burada 150 Ocaklı 100 dükkânlı bir han yaptırmak suretiyle kasabayı imar etmiştir. Lakin ömrü vefa etmediği için kiremit örtülü kalmıştır. Haftada bir gün bütün köylüler gelerek bir Pazar kurulur” şeklinde bir bölüm bulunmaktadır.
Milli Mücadelede Çerkeş
Çerkeş Kurtuluş Savaşı döneminde düşman işgaline uğramamıştır. Ancak tüm cephelere birçok asker göndermiştir. 12 Temmuz 1920 yılında kurulan Çerkeş Gençler Mahfeli örgütü milli mücadele sırasında oldukça etkin çalışmalar yürütmüştür.
Cumhuriyet Döneminde Çerkeş
1860 yılından beri ilçe statüsünde olan Çerkeş, bu statüsünü Cumhuriyet döneminde de Çankırı iline bağlı olarak devam ettirmiştir. Tarih boyunca büyük felaketlere maruz kalan ilçede 1939 yılında meydana gelen büyük yangın ve 1944 yılındaki depremle birlikte büyük bir tahribat yaşanmıştır.
Günümüzde özellikle hayvancılık alanında ivme yakalayan ilçe, fabrikaların açılması, OSB’nin kurulmasıyla sanayi ve ticaret alanında da ciddi atılımlar göstermektedir.
